آسانسور هیدرولیک
آسانسورها تجهیزاتی هستند که روزانه مورد استفاده افراد زیادی قرار می‌گیرند. آسانسورها نیز همانند بسیاری از وسایل و تجهیزات دیگر از گذشته تا به امروز دستخوش تغییر و تحولاتی شده‌اند. چرا که انسان با آزمون و خطا متوجه نواقص موجود در یک وسیله شده و با پی بردن به ایرادات جهت رفع آنها می‌کوشد.
به عنوان مثال آسانسور هیدرولیک نسل جدیدی از این بالابرهای متحرک می‌باشد. در گذشته آسانسورهای کششی رواج بیشتری میان مردم داشتند؛ اما به دلیل داشتن مشکلاتی از قبیل توان کم در جا به جایی، اشغال فضای زیادی از ساختمان، سر و صدای بیش از اندازه و… آسانسورهای هیدرولیکی روی کار آمدند.
از این رو می‌خواهیم در ادامه به معرفی آسانسور هیدرولیک و هر آنچه که در مورد آن لازم است بدانید، بپردازیم. چنانچه مایل هستید در ادامه همراه ما باشید تا در این خصوص اطلاعات مفیدی بدست آورید.
آسانسور هیدرولیک چیست؟
از آسانسور هیدرولیک می‌توان به عنوان آسانسوری با درجه ایمنی بسیار بالا یاد کرد که هم در استفاده خانگی و هم برای استفاده در موقعیت‌های خطرناکی چون زلزله و آتش سوزی کارایی دارد. موردی که باعث وجه تمایز آسانسور هیدرولیک نسبت به آسانسور کششی می‌شود، نیروی محرکه آن است. چون قطعات مورد استفاده در هر دو نوع آسانسور یکسان است و تنها تفاوتشان در نیروی محرکه‌شان بوده که در آسانسور کششی، موتور گیرلس یا گیربکس و در آسانسور هیدرولیک جک می‌باشد. به عبارتی کابین آسانسور هیدرولیک به کمک پمپاژ روغن و به حرکت در آمدن جک به دنبال آن، قادر به حرکت و جا به جایی خواهد بود.
از آنجایی که آسانسور هیدرولیک به سبب عدم نیاز به موتورخانه آسانسور، فضای زیادی از ساختمان را اشغال نمی‌کند، استفاده از این نوع آسانسور در فضاهای کوچک و محدودی همچون رستوران، کارگاه و… نیز امکان پذیر می‌باشد.
انواع آسانسور هیدرولیک
آسانسور هیدرولیک را می‌توان به دو دسته زیر تقسیم کرد:
- آسانسور هیدرولیک سیستم مستقیم (با اتصال صلب)
در آسانسور هیدرولیک سیستم مستقیم همانطور که از نامش پیدا است، جک به صورت مستقیما به یوک کابین اتصال دارد. البته لازم به ذکر است که در این نوع آسانسور هیدرولیک جک باید مجهز به یک شیر اطمینان مخصوص باشد تا از این طریق امنیت کافی در آن ایجاد گردد.
- آسانسور هیدرولیک سیستم غیر مستقیم (به واسطهی طناب فولادی یا زنجیر)
در آسانسور هیدرولیک سیستم غیرمستقیم برخلاف نوع مستقیم آن شاهد جا به جایی کابین به کمک سیم بکسل‌هایی هستیم که خود به کارسلینگ اتصال دارند. نکته مهم و قابل توجه در خصوص آسانسور هیدرولیک سیستم غیرمستقیم، این است که یک طرف سیم بکسل به یوک کابین و طرف دیگر آن به زمین به صورت سیستم تعلیق 2:1 متصل است. با وجود این شرایط در صورتی که جک به اندازه یک متر حرکت کند، کابین به اندازه دو برابر جا به جا خواهد شد.
مزایا و معایب آسانسور هیدرولیک
همانطور که در ابتدا اشاره کردیم نیز آسانسور هیدرولیک نسل جدیدی از آسانسورهای قدیمی است که در آن نواقص موجود در آسانسور کششی رفع شده است. در نتیجه بدیهی است که شاهد مزایای متعددی از آن باشیم. البته که هر محصولی در کنار مزایا دارای معایبی هم می‌باشد و آسانسور هیدرولیک نیز از این قاعده کلی مستثنی نیست. به همین خاطر در ادامه به مزایا و معایب آسانسور هیدرولیک اشاره خواهیم کرد.
مزایا
- حرکت آرام و روان
- امنیت
- قادر به جا به جایی حتی در زمان نبود برق
- عدم اشغال فضای مفید ساختمان
- توقف بدون ایست ناگهانی
- امکان جا به جایی وسایل بیش از اندازه سنگین
- عدم نیاز به وجود موتورخانه در نصب و استفاده از آن
- صرفه جویی در مصرف برق به اندازه چیزی حدود 49 درصد
- کاهش احتمال استهلاک قطعات
- طول عمر مفید قطعات
- نگهداری راحت‌تر
- قابل نصب در ساختمان‌های قدیمی
- کاهش هزینه‌های اولیه نصب در مقایسه با هزینه‌های مربوط به راه اندازی آسانسور کششی
معایب
- کارایی در ارتفاعات کم
- در صورتی که زمین دارای رطوبت باشد، قطعاتی که در زمین نصب شده‌اند دچار زنگ زدگی می‌شوند
- سرعت پایین در مقایسه با دیگر آسانسورها
- نشت روغن
- افزایش دمای روغن حین حرکت به سمت پایین
- محدودیت در دفعات استارت
نحوه کار آسانسور هیدولیک چگونه است؟
همانطور که گفته شد آسانسور هیدرولیک توسط حرکت روغن و جک قادر به جا به جایی می‌باشد. حال اگر بخواهیم با جزئیات بیشتری به این موضوع بپردازیم، باید بگوییم که در این نوع آسانسور یک موتور وظیفه به حرکت در آوردن پمپی که داخل مخزن روغن وجود دارد را داشته تا از این طریق روغن به درون سیلندر پمپاژ گردد. از آنجایی که پمپاژ روغن با فشار همراه است، منجر به حرکت پیستون و به دنبال آن باز شدن جک می‌شود. هنگامی که جک باز شود نیز کابین قادر به حرکت خواهد بود.
به دنبال توقف کابین آسانسور در طبقه مورد نظر کلیه شیرهای کنترل و سوپاپ بسته شده و با اعمال یک فشار ثابت کابین در همان قسمت توقف کرده باقی می‌ماند. برای حرکت به سمت پایین نیز تمامی مراحل انجام شده به صورت معکوس تکرار می‌شوند. یعنی بازگشت روغن به درون مخزن منجر به تخلیه سیلندر و بسته شدن جک می‌گردد. لازم به ذکر است که عمل بازگشت روغن به مخزن بسیار آهسته صورت می‌گیرد تا کابین با سرعتی ملایم و آرام بدون ایجاد لرزش‌های اضافی به طبقه مورد نظر برسد. پس از توقف، سوپاپ به منظور ثابت قرار گرفتن کابین مجددا بسته خواهد شد.
محدودیت‌های آسانسور هیدرولیک چیست؟
محدودیت‌های آسانسور هیدرولیک که به نوعی معایب آن نیز محسوب می‌شوند، عبارتند از:
محدودیت در ارتفاع؛ چرا که این نوع آسانسور قابل استفاده در ساختمان‌هایی با ارتفاع بسیار زیاد نمی‌باشد.
محدودیت در سرعت حرکت؛ به خاطر پمپاژ روغن در جک
طراحی و اجرای آسانسور هیدرولیک
آسانسور هیدرولیک نیز همانند هر آسانسور دیگری برای انجام مراحل سیم کشی و نصب به فضایی احتیاج دارد که این فضا می‌تواند در داخل یا حتی خارج از ساختمان باشد. حال نکاتی که در رابطه با طراحی و اجرای آسانسور هیدرولیک باید به آنها توجه شود عبارت است از:
- حفر چاهک
نخستین مرحله‌ای که در خصوص نصب آسانسور هیدرولیک باید به آن رسیدگی شود، حفر چاهک می‌باشد. چاهک باید چند متر پایین‌تر از طبقه همکف حفر شده و درون آن سوراخی به منظور قرار دادن سیلندر پیستون ایجاد شده و در نهایت بتن ریزی صورت گیرد.
- ساخت مسیر کشش
مسیر کشش می‌تواند به صورت ماژولار و یکپارچه ساخته شود. بعد از تکمیل ساخت مسیر کشش نوبت به نصب سیلندر، پیستون و پمپ می‌رسد. لازم به ذکر است که پمپ می‌تواند درون چاهک و یا در فضای دیگری نصب گردد، اما در نهایت پس از قرارگیری به پیستون وصل خواهد شد.
- ایمن سازی آسانسور هیدرولیک
پس از انجام مراحل بالا باید اقدامات لازم جهت ایمن سازی کابین آسانسور و اتصال هیدرولیک صورت پذیرد. در انتها نیز سایر قطعات از جمله کنترل کننده دما، درب‌های خودکار و قفل شونده و چراغ‌های اضطراری نصب خواهند شد.
الزامات استانداردی در آسانسورهای هیدرولیک
در مبحث پانزدهم کتاب مقررات ملی ساختمان که در آن به نکات اجرایی و طراحی آسانسورها و پله‌های برقی پرداخته شده، برای رعایت استانداردهای نصب آسانسور هیدرولیک الزاماتی تعیین گردیده که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
- در آسانسور هیدرولیک سیستم مستقیم همانطور که قبل‌تر نیز در توضیحات به آن اشاره کردیم، جک باید مجهز به یک شیر اطمینان بخصوص باشد.
- بر اساس استاندارد شماره 206303 سازمان ملی استاندارد، در آسانسور هیدرولیک سیستم غیرمستقیم در کنار استفاده از شیر اطمینان باید از تدابیر امنیتی لازم جهت جلوگیری از پاره شدن سیم بکسل استفاده گردد تا از این طریق مانع از سقوط کابین آسانسور شد.
- انجام اقدامات لازم جهت مقاوم بودن چاه در برابر نفوذ آب و رطوبت
- در صورت استفاده از چند جک، فشار روغن باید میان همه آنها یکسان باشد.
- جک‌ها انواع مختلفی داشته و در صورتی که نوعی از آنها انتخاب شود که احتیاج به حفر چاه داشته باشد، نیاز به پیش بینی‌های ضروری در این خصوص می‌باشد.
- چاه جک بایستی با دقت شاقولی 25 میلی متر در ارتفاع 3 متر اجرا گردد.
سخن آخر
در این مطلب سعی کردیم که شما را با آسانسور هیدرولیک و نکات مهم مربوط به آن آشنا کنیم. این مطلب صرف نظر از اینکه برای علاقه مندان نکات مفیدی را بازگو کرده است، برای کسانی که در حوزه فروش تجهیزات آسانسور و یا ساخت و ساز فعالیت دارند نیز کاربردی محسوب می‌شود. چرا که با استفاده از آنچه که در این مقاله گفته شد می‌توان در انتخاب آسانسور ساختمان عملکردی هوشمندانه‌تر داشت.
